ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΟΔΟΥ

Βρέθηκε πρόσφατα μια επιστολή του γάλλου φυσιολόγου Πιέρ Φλουράν πού είχε κάποτε τη θλιβερή τιμή να εκλεγεί μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας με αντίπαλο τον Βίκτορα Ουγκό. Η επιστολή αυτή περιέχει το εξής περίεργο απόσπασμα:

"Δεν μπορώ να εγκρίνω πάντα τη χρήση του χλωροφορμίου στη γενική χειρουργική πρακτική. Θα ξέρετε βέβαια ότι έκανα εμπεριστατωμένες μελέτες πάνω σ΄αυτήν την ουσία και υπήρξα ένας από τους πρώτους που περιέγραψαν τις ειδικές ιδιότητες του βασιζόμενος σε πειράματα πάνω σε ζώα. Οι τύψεις μου οφείλονται στο απλό γεγονός ότι ηεγχείρηση με χγωροφόρμιο, όπως και με τις άλλες μορφές νάρκωσης, αντιπροσωπεύει μια απάτη. Οι ουσίες αυτές επιδρούν αποκλειστικά σε ορισμένα κινητήρια και συντινιστικά κέντρα και στη νευρική ουσία. Κάτω από την επίδραση του χλωροφορμίου, η νευρική ουσία χάνει ένα σημαντικό μέρος της ικανότητας της να καταγράφει ίχνη αισθήσεων, αλλά καθόλου την αισθητήρια ικανότητα καθεαυτήν. Αντίθετα οι παρατηρήσεις μου δείχνουν ότι, σε σύνδεση με τη γενική παράλυση της εννεύρωσης, οι πόνοι γίνονται περισσότερο αισθητοί απ΄ότι στη φυσιολογική κατάσταση. Το κοινό εξαπατάται από το ότι ο άρρωστος είναι ανίκανος να θυμηθεί τι συνέβη μετά το τέλος της εγχείρησης. Αν λέγαμε την αλήθεια στους ασθενείς μας, κανείς δεν θα διάλεγε ίσως αυτήν την ουσία, ενώ τώρα, εξαιτίας της σιωπής μας, όλοι τη ζητούν επίμονα.

" Αλλά, πέρα από το ότι μόνο αμφίβολο πλεονέκτημα είναι η εξασθένηση της μνήμης κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η ανάπτυξη της πρακτικής αυτής μου φαίνεται πως αντιπροσωπεύει έναν άλλο σοβαρό κίνδυνο. Με την αυξανόμενη ρηχότητα της γενικής ακαδημαϊκής εκπαίδευσης των γιατρών μας, η εκτεταμένη χρήση της ουσίας αυτής μπορεί να ενθαρρύνει τους γιατρούς να επιχειρούν όλο και πιο πολύπλοκες και πιο δύσκολες χειρουργικές επεμβάσεις. Η ιατρική, αντί να κάνει πειράματα με τα ζώα για να προωθήσει την έρευνα, μπορεί να μεταμορφώσει τους ασθενείς σε ανυποψίαστα ινδικά χοιρίδια. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει ότι οι οδηνυροί ερεθισμοί, που, λόγω της ειδικής φύσης τους, ξεπερνούν όλες τις γνωστές αισθήσεις του είδους αυτού, προκαλούν μόνιμες ψυχικές βλάβες στον ασθενή ή τον οδηνυρό θάνατο κατά τη διάρκεια της νάρκωσης, που οι ιδιαιτερότητες του δεν αποκαλύπτονται στους συγγενείς του ασθενούς και στον κόσμο.

Δεν είναι λοιπόν μεγάλο το τίμημα της προόδου;"

Αν είχε δίκιο ο Φλουράν σ΄αυτό το γράμμα, οι σκοτεινοό δρόμοι της θείας διακυβέρνησης του κόσμου θα δικαιολογούνταν για μια φορά. Το ζώο θα' παιρνε εκδίκηση μέσα από τα μαρτύρια των δημίων του: κάθε εγχείρηση θα ήταν μια ζωοτομία. Θα γεννιόταν η υποψία ότι η σχέση μας με τους ανθρώπους και τα άλλα πλάσματα γενικά είναι όμοια με τη σχέση μας με τον εαυτό μας μετά από μια εγχείρηση-λήθη του βασάνου. Ο χώρος που μας χωρίζει από τους άλλους θα σήμαινε το ίδιο με το χρόνο που μας χωρίζει από τα παλιά βάσανα μας. ένα αξεπέραστο φράγμα. Αλλά η αέναη κυριαρχία στη φύση, η ιατρική και η εξωιατρική τεχνική αντλεί τη δύναμη της από μια τέτοια τυφλαμάρα: καθίσταται δυνατή χάρη στη λήθη. Ηαπώλεια της ναάμνησης ως υπερβατική συνθήκη της επιστήμης. Κάθε πραγμοποίηση είναι μια λήθη.

 

Από : Η διαλεκτική του διαφωτισμού, ΜΑΞ ΧΟΡΚΑΪΜΕΡ-ΤΕΟΝΤΟΡ ΑΝΤΟΡΝΟ, εκδ. ύψιλον, 1986